The impact of physical geography factors on the division of Kurdish language – taking the dialect of Surchi tribe as example
Faris Ali Esmael
Salahaldeen University
Atif Abdullh farhad
Salahaldeen University
DOI: https://doi.org/10.25130/Lang.8.2.10
Keywords: Surchi dialect, physical geography factors, Great Zab River, Phonolog
Abstract
The title of our research is about (The impact of physical geography factors on the division of Kurdish language – taking the dialect of Surchi tribe as example). In this study, we will try to highlight the physical geography factors which can divide a language into several dialects, there are similar factors that divided the Kurdish language into four main dialects, each of which is divided into several sub-dialects, we will also try to focus on a physical geography factor which is the Great Zab River in the territory of the Surchi tribe, which has made the population belonging to the tribe on both sides of the river, although whose main language is Kurdish, their speech styles may differ in terms of language levels, and these distinctions are more noticed by linguists.
In this research, we have done several field visits and interviews with villagers of some villages belonging to the Surchi tribe on both sides of the Great Zab River. After researching and interviewing in these areas, we decided to take two villages as samples of our research, each of which is different in terms of physical geography and speech styles. Zerav village is located on the bank of a river on the right side of the Great Zab, while Kalakin village is located on the left bank of the Great Zab. This study is divided into three main parts: First part concerns Kurdish Language and its dialects, second part is about physical geography factors on division of the Kurdish language, third part presents Surchi tribe, it describes the geographical boundaries of Surchi tribe, then analyzes the speech style of Surchi tribe in general and identifies the phonemes of both villages (Kalakin Sarchia) and (Zerav) in particular, then compare them with each other in terms of phonology.
References
کتێبە کوردیەکان
١-خەلیل ئیسماعیل محەمەد،(٢٠١٢)،جوگرافیای نەتەوەکان، کورد وەک نموونە، وەرگێڕانی.م.ی.تەنکە عوسمان سەعید،هەولێر.
٢-ڕەفیق محەمەد شوانی ،(٢٠٠٨)زمانی کوردی و شوێنی لەناو زمانەکانی جیهاندا،چ١، چاپخانەی خانی،دهۆک.
٣-عەبدوڵا حوسێن ڕەسول،(٢٠١٥)چەند باسێکی وردی زمانەوانی کوردی،ب١،چ١، چاپخانەی هێڤی، هەولێر.
٤-عەبدوڵڵا غفور،(٢٠٠٥)، جوگرافیای کوردستان، ب١، چاپی چوارەم، چاپخانەی وەزارەتی پەروەردە، هەولێر.
٥-عەبدوڵڵا غفور،(٢٠٠٥)، سنوری کوردستان، چ٢، چاپخانەی وەزارەتی پەروەردە، هەولێر.
٦-ک.ک.کوردۆیڤ، و.کوردستان موکریانی،ڕێمانی کوردی بەکەرەستەی دیالێکتی کرمانجی و سۆرانی، چ١،چاپخانەی ڕۆژهەڵات،٢٠٢٢: ٦٥.
٧-کامیل حەسەن بەسیر و.......،(١٩٨٧)،زارەکوردییەکان، پۆلی یەکەم، بەشی کوردی، کۆلیژی ئاداب، زانکۆی سەلاحەدین، هەولێر.
٨-مارف خەزنەدار،(٢٠١٠)، مێژوی ئەدەبی کوردی لەسەرەتاوە تاسەدەی چواردەم، ب١، چ٢، چاپخانەی ئاراس، هەولێر.
٩-محەمەد مەعروف فەتاح،(٢٠١١)،زمانەوانی،چ٣، چاپخانەی حاجی هاشم ، هەولێر.
١٠-میرشەرەفخان بەدلیسی(٢٠٠٦)،شەرەفنامە، مێژوی بنەماڵەی میرانی کوردستان، وەرگێڕانی م.هەژار، چاپی سێیەم، چاپخانەی ئاراس، هەولێر.
١١-وریاعومەر ئەمین،( ٢٠٠٩)، ئاسۆیەکی تری زمانەوانی،چ٢،چاپخانەی ئاراس، هەولێر.
نامە ئەکادیمیەکان
١٢-ڕۆکان عەبدوڵلا محەمەد(٢٠١٥)، چەند تایبەتێتییەکی ناوچەی گەرمیان لەڕووی فۆنەتیک و گراماتیکەوە ، سکوڵی زمان ، فاکەڵتی زانستە مرۆڤایەتییەکان ، زانکۆی سلێمانی.
١٣-ڕێژنە مەعروف حوسێن،(٢٠١٠)،ڕۆڵی شێوەزار لە دەوڵەمەندکردنی فەرهەنگی کوردیدا، نامەی ماستەر، کۆلێژی زمان ،زانکۆی سەلاحەدین، هەولێر
١٤-ڕەحمان ئیسماعیل حەسەن(١٩٩١)،بڕگە و ئاسانبوونی بڕگە لەکوردیدا،نامەی ماستەر،کۆلێژی ئاداب، زانکۆی سەلاحەدین، هەولێر.
١٥-عاتف عەبدوڵلا فەرهادی،( ٢٠٠٦)،فێرکردنی زمانی کوردی لەسەربنچینەی پاوەرپۆینت،نامەی ماستەر،کۆلێژی پەروەردە، زانکۆی سەلاحەدین،هەولێر.
١٦-عاتف عەبدوڵلا فەرهادی،(٢٠١١)،هەندێ لایەنی دەنگسازی شێوەزاری باڵەکایەتیلەسەر بنچینەی(praat)،نامەی ماستەر،کۆلێژی زمان،زانکۆی سەلاحەدین،هەولێر
١٧-عەبدولڵا حوسێن ڕەسول،( ٢٠٢٠-٢٠٢١)وانەی خوێندنی باڵا، ماستەر، کۆلێژی زمان ،زانکۆی سەلاحەدین، هەولێر.
١٨-عەبدولمەناف ڕەمەزان ئەحمەد،(٢٠٠٩)،ئەتلەسی زمانی هەرێمی کوردستانی عیراق وەک نمونە،نامەی ماستەر، کۆلێژی زمان، زانکۆی سەلاحەدین،هەولێر
گۆڤارەکان
١٩-ئارام جەلال هەمەوەندی، ئیمپڕاتۆریەتی میدییەکان لەسەرچاوە مێخییەکاندا،گۆڤاری ئەکادیمیای کوردی،ژ٣٣، ٢٠١٥: ٣١١ چاپخانەی حاجی هاشم، هەولێر.
٢٠-ئەورەحمانی حاجی مارف،(١٩٧٤)، چی لەبارەی زمانی کوردیەوە نوسراوە،چاپخانەی کۆڕی زانیاری کورد،بەغدا.
٢١-سارا حوسێن خالیدو ....(٢٠١٩)، گۆڕان لە زماندا، گۆڤاری ئەکادیمیای کوردی، ژ٤٣،چاپخانەی زانکۆی سەلاحەدین، هەولێر.
٢٢-عاطف عەبدولڵا فەرهادی(٢٠١٧)، شێوەزاری هەولێر لێکۆڵینەوەیەکی دەنگسازی، ژ١٠، گۆڤاری زانکۆی ڕاپەڕین.
٢٣-محەمەدئەمین خوراسانی، لێکۆڵینەوەی ئەنترۆپۆلۆجی گوندی گەلین.گۆڤاری ئێرانی بۆ مرۆڤناسی،١٩(٣٥)١٩٥-٢٢٨، ٢٠٢٣
٢٤-محەمەدئەمین هەورامانی(١٩٧٤)، تەماشاکردنێکی سەرپێی زاریسۆرانی و زاری هەورامی، گۆڤاری کۆڕی زانیاری کورد،ب٢، بەشی٢، چاپخانەی کۆڕی زانیاری کورد، بەغدا.
٢٥-مزگین عەبدولڕەحمان ئەحمەد(٢٠١٧)،چەند دیاریدەیەکی فۆنۆلۆجی لەنێوان زارە کوردیەکان و زمانە ئێرانیەکاندا،ژ١٠، گۆڤاری زانکۆی ڕاپەڕین
سەرچاوە عەرەبیەکان
٢٦-ثامرعبدالمحسن العامری،( ١٩٩٣)،موسوعة العشائر العراقیة، چ،٧، مکتبة الصفاوالمروة، لندن.
٢٧-علی عبدالوافی(٢٠٠٤)، علم اللغة، طبعة التاسعة، نهضة المصرللطباعة، قاهیرە.
٢٨-غازی مختار طلیمات،(٢٠٠٧)،في علم اللغة، طبعة الثالثة، دارطلاس، دیمشق
٢٩-نادیە رمضان النجار (٢٠١٥)،تصنیف اللغات و فصائلها، الاسکندریە.
سەرچاوە ئینگلیزیەکان
٠-Ayoob K. I. and Hikmat A. H.The Influence of the Landscape on the typology of Traditional House in Kurdistan Mountainous Villages, Jurnal of the Kurdish Academy, Erbil,vol33.p9,2015,
١-Bernard Comrie, Linguistic diversity in the Caucasus, Annual Review of Anthropology37,131.
٢-Eleanor M. Blain, The Bungee dialect of the Red River Settlement, A Thesis presented to the University of the Manitoba, Ottawa ,Canada ,KIAON p. 4,1989
٣-Geraldine Walter and Benoit Sagot, Developing a Larg-Scale Lexicon for Less-Resourced Language: General Methodology and preliminary Experments on Sorani Kurdish-HAL,p.6-14 Nov 2010.
٤-Kyumars Sh. E. eat el(4-9 August 2013) Sorani Kurdish Versus Kurmanji Kurdish An Empirical comparison. Sofia. Bulgaria.
٥-Matthias Urban, Mountain linguistics, University of Tubingen, Germany p.19 – 23, 2020.
٦-Nichols J. space in language and linguistics: Geographical, interactional, and cognitive perspectives Berlin, Germany/ Boston, MA : Walter de Gruyter.54pp.38-60, 2013.
٧-Ronald Vere Tooley Maps in Italian atlases of the sixteenth century, Tylor &Francis Group3(1),12-47,1939.
